هر آن چیزی که باید درباره روغن خودرو بدانید

روغن خودرو یک ماده مخصوص است که در موتورهای داخلی احتراقی خودروها استفاده می‌شود تا قطعات مختلف موتور را روان کند، از سایش زیاد بین قطعات جلوگیری کند، حرارت تولید شده در موتور را منتقل کرده و از آسیب دیدن قطعات به دلیل اصطکاک و حرارت جلوگیری کند. این روغن‌ها به صورت مایعی به موتور اضافه می‌شوند و در سیستم توربوشارژ، دیفرانسیل، گیربکس و سایر قسمت‌های مهم خودرو نیز به کار می‌روند.

مهمترین ویژگی‌های روغن خودرو عبارتند از:

1. Viscosity (لزوجت): لزوجت روغن میزان مقاومت آن در برابر جریان را نشان می‌دهد. روغن‌ها به دو دسته باز و زمستانی تقسیم می‌شوند که هر یک مخصوص دماهای خاصی هستند. عدد SAE روی بطری‌های روغن این ویژگی را نشان می‌دهد (مانند SAE 10W-30 که به معنای روغن با لزوجت 10 در دمای زمستانی و 30 در دمای گرماست).
2. Additives (مواد افزودنی): روغن‌های خودرو به طور معمول شامل مواد افزودنی مختلفی هستند که ویژگی‌های خاصی را به آنها اضافه می‌کنند. این مواد می‌توانند بهبود دهنده‌های اصطکاک، مهارکننده‌های حرارت، ضد‌سایش‌ها و … باشند.
3. API Classification (دسته‌بندی API): سازمان American Petroleum Institute (API) استانداردهایی برای روغن‌های خودرو تعریف کرده است. این دسته‌بندی نشان می‌دهد که روغن به چه میزان استانداردها و نیازهای موتور را برآورده می‌کند.
4. Base Oil (روغن پایه): این روغن‌ها از نفت خام استخراج می‌شوند و می‌توانند از نوع‌های مختلفی با کیفیت‌های متفاوت باشند.
5. Synthetic vs. Conventional (مصنوعی در مقابل سنتی): روغن‌های مصنوعی (سینتتیک) به طور مصنوعی تولید می‌شوند و ویژگی‌های بهتری مانند عمر مفید بیشتر در شرایط سخت تر دارند. روغن‌های سنتی از نفت خام به دست می‌آیند و عمدتاً برای شرایط کاری معمولی استفاده می‌شوند.
6. Change Interval (فاصله تعویض): تولیدکنندگان خودروها معمولاً فاصله‌های زمانی مشخصی برای تعویض روغن پیشنهاد می‌کنند. این فاصله باید با توجه به شرایط و محیط کاری خودرو تعیین شود.

توجه داشته باشید که استفاده از روغن مناسب و رعایت فواصل تعویض به حفظ عملکرد بهینه موتور و اجزای دیگر خودرو کمک می‌کند و در نتیجه نگهداری صحیح از خودرو را تضمین می‌کند. همچنین، همیشه باید به دستورالعمل‌ها و توصیه‌های تولیدکننده خودرو و روغن توجه کنید.

انواع روغن خودرو

روغن‌های موتور خودرو به تفاوت‌های مختلفی بسته به ویژگی‌ها و استفاده‌های خاص تقسیم می‌شوند. در زیر انواع رایج روغن‌های موتور خودرو را می‌توانید بیابید:

1. روغن موتور سنتتیک (Synthetic Motor Oil): این نوع روغن از مواد مصنوعی ترکیب شده است و ویژگی‌های بهتری از جمله مقاومت به دماهای بالا و پایین، پایداری در شرایط سخت و عمر مفید بیشتر دارد. به خصوص در شرایطی مانند خیابان‌های شلوغ یا کاربردهای سنگین، ممکن است مفید باشد.
2. روغن موتور نیمه سنتتیک (Semi-Synthetic Motor Oil): این نوع روغن یک ترکیب از روغن معمولی (سنتی) و روغن‌های مصنوعی است. از دیدگاه ویژگی‌ها، میانه‌ای بین دو نوع دیگر است.
3. روغن موتور معمولی (Conventional Motor Oil): این نوع روغن از نفت خام به دست می‌آید و در شرایط معمولی استفاده می‌شود. این روغن‌ها به قیمت کمتری نسبت به روغن‌های مصنوعی دارند.
4. روغن موتور با کمک افزودنی‌ها (High-Mileage Motor Oil): این نوع روغن به ویژه برای خودروهایی با کیلومتراژ بالا طراحی شده‌اند. معمولاً این روغن‌ها افزودنی‌هایی دارند که به خدمات بهتر به قطعات کهنه و پیر کمک می‌کنند.
5. روغن موتور با ویژگی‌های خاص (Specialty Motor Oil): برخی روغن‌ها طراحی شده‌اند تا نیازهای خاصی مثل خودروهای ورزشی، خودروهای کلاسیک یا خودروهای متعلق به نیروهای مسلح را برآورده کنند. این نوع روغن‌ها ممکن است دارای ویژگی‌های خاصی مانند مقاومت به تغییرات سریع دما یا عمر مفید بیشتر باشند.
6. روغن‌های با دسته‌بندی API (API Classifications): همانطور که در پاسخ قبل توضیح داده شد، سازمان American Petroleum Institute (API) استانداردهایی برای روغن‌های موتور تعریف کرده است. این دسته‌بندی‌ها به عنوان راهنمایی برای انتخاب روغن مناسب می‌توانند مفید باشند.

لطفاً به یاد داشته باشید که هر خودرو دارای نیازهای خاص خود در مورد نوع و ویژگی‌های روغن موتور است. بهتر است به راهنمایی تولیدکننده خودرو و همچنین به دستورالعمل‌های مرتبط با روغن در دفترچه راهنمای خودرو توجه کنید.

تعویض روغن خودرو

تعویض روغن خودرو یکی از وظایف مهم در نگهداری و عملکرد بهینه خودرو است. در زیر مراحل کلی تعویض روغن ماشین را می‌توانید بیابید:

1. آماده‌سازی ابزارها و مواد:
   • روغن موتور مورد نیاز و به مقدار مناسب.
   • فیلتر روغن جدید.
   • دستمال کاغذی یا پارچه‌ای برای پاک کردن.
2. گرم کردن موتور: بهتر است موتور خودرو را برای چند دقیقه روشن کنید تا روغن در داخل موتور گرم شود. این کار باعث می‌شود روغن بهتر و با سهولت از موتور خارج شود.
3. رفع ماشه (Jack up): اگر شما نیاز به دسترسی به زیر ماشین دارید، خودرو را به ارتفاع مناسبی با استفاده از ماشه (جک) بالا ببرید و زیر خودرو را ایمن کنید.
4. خارج کردن فیلتر روغن قدیمی:
   • با استفاده از دستمال کاغذی یا پارچه، اطراف فیلتر روغن قدیمی را پاک کنید تا جریان روغن به مشکل برنخورد.
   • فیلتر را با استفاده از یک کلید فیلتر گردانید. توجه داشته باشید که در هنگام باز کردن فیلتر، ممکن است کمی روغن بر روی دستان شما بریزد.
5. خارج کردن پیش‌سوزن فیلتر جدید: قبل از نصب فیلتر جدید، پیش‌سوزن (Pre-lube) آن را با کمی روغن پر کنید تا فیلتر و موتور به سرعت با روغن پر شوند.
6. نصب فیلتر جدید: فیلتر را با دست تا حدی بچرخانید تا به شدت درصدا گیر نشود، سپس با استفاده از کلید فیلتر به مقدار لازم فشار دهید.
7. خارج کردن و تعویض مهره تخلیه روغن: مهره تخلیه روغن را با استفاده از مهره‌گردان تخلیه کنید تا روغن قدیمی به مخزن تخلیه شود.
8. نصب مهره تخلیه روغن جدید: مهره تخلیه روغن جدید را به مقدار مناسب فشار دهید تا دقیقه برنخورد.
9. تعویض روغن موتور: درپوش مخزن روغن را باز کنید و روغن جدید را به مقدار مناسب اضافه کنید. از دستورالعمل تولیدکننده خودرو برای مقدار روغن مناسب استفاده کنید.
10. بستن درپوش مخزن روغن: درپوش مخزن روغن را ببندید و اطمینان حاصل کنید که همه چیز درست و محکم است.
11. پایان مراحل: موتور را روشن کنید و به مدت چند دقیقه به کار بگذارید تا روغن به قطعات موتور منتشر شود. سطح روغن را بررسی کنید و در صورت نیاز روغن اضافه کنید.
12. بررسی نشتی و کنترل دستگاه‌ها: خودرو را از بالا به پایین بررسی کنید تا از هرگونه نشتی روغن یا مشکلات دیگر مطلع شوید. سپس خودرو را به حالت افقی برگردانید.

با توجه به اختلافات در مدل‌ها و سازندگان خودروها، بهتر است همیشه دستورالعمل تولیدکننده خودرو و روغن مورد استفاده را مرور و رعایت کنید. اگر احساس می‌کنید که توانایی تعویض روغن را ندارید، بهتر است این کار را توسط تکنسین ماهر انجام دهید.

نحوه تشخیص روغن خودروی خوب و مناسب

تشخیص روغن موتور خوب یا بد می‌تواند به شکلی کلی و به صورت خودکارانه یا با بررسی‌های دقیق‌تر انجام شود. در زیر، چند نکته برای تشخیص روغن خوب و بد آورده شده است:

1. رنگ روغن:

• روغن خوب باید به رنگ زرد تا قهوه‌ای کمی تیره باشد. روغن کهنه تا زردتر و تیره‌تر می‌شود.
• روغن سیاه یا کثیف ممکن است نشان‌دهنده آلودگی یا سایش زیاد باشد.

2. ویسکوزیته (لزوجت):

• روغن خوب باید دارای ویسکوزیته مناسب باشد تا به طور موثر بین قطعات موتور حرکت کند.
• اگر روغن خیلی ضخیم یا خیلی نازک شده باشد، ممکن است نشان‌دهنده مشکلاتی باشد.

3. بوی روغن:

• روغن خوب باید بوی تمیز و خنکی داشته باشد. بوی سوخته یا سوزنده نشان‌دهنده مشکلات می‌باشد.

4. رسوبات و آلودگی:

• رسوبات یا ذرات غیرمنظم در روغن نشان‌دهنده آلودگی یا ایجاد سایش ممکن است.
• اگر روغن تاریک و کثیف باشد، می‌تواند به مشکلات اشاره کند.

5. سطح روغن:

• سطح روغن باید بین خطوط حداقل و حداکثر در دستگاه اندازه‌گیری سطح روغن باشد.
• اگر سطح روغن کمتر از حداقل باشد، ممکن است نیاز به افزودن روغن داشته باشید.

6. تغییرات دما و فشار:

• در دماهای بالا، روغن خوب باید پایداری داشته باشد و بخوبی از ویسکوزیته خود حفظ کند.
• در دماهای پایین، روغن باید آزادانه جریان کند و انجماد نکند.

7. دستورالعمل تولیدکننده:

• بهترین راه برای تشخیص روغن خوب و بد اطلاعات و دستورالعمل تولیدکننده خودرو و روغن را رعایت کرد.
• دوره‌های تعویض روغن معمولاً در دستورالعمل تولیدکننده مشخص شده‌اند.

8. تجربه و حس شخصی:

• اگر به طور منظم روغن موتور خودرو خود را تعویض کرده‌اید، ممکن است احساس تغییرات در عملکرد خودرو داشته باشید. به مرور زمان می‌توانید با تجربه تشخیص تغییرات کوچکی در رفتار خودرو داشته باشید.

در صورتی که مشکلاتی در مورد روغن خودرو تشخیص دهید یا شک دارید، بهتر است به یک تکنسین خودرو متخصص مراجعه کنید تا بررسی دقیق‌تری انجام دهد و نیاز به تعویض روغن را تأیید یا رد کند.

پیشگیری از کثیفی های ناشی از روغن خودرو

برای جلوگیری از کثیفی‌های ناشی از روغن ماشین و حفظ تمیزی و عملکرد بهینه خودرو، می‌توانید به تدابیر زیر توجه کنید:

1. استفاده از روغن مرتب و مناسب:
   • از روغن معتبر و باکیفیت استفاده کنید که به نیازها و دستورات تولیدکننده خودروتان مطابقت داشته باشد.
   • به منظور جلوگیری از کثیفی، از روغن‌های سینتتیک با ویژگی‌های بهتر مانند مقاومت به تغییر دما و حفظ لزوجت استفاده کنید.
2. تعویض منظم روغن:
   • تعویض روغن موتور خودرو را بر اساس دستورالعمل تولیدکننده و فواصل زمانی تعیین شده انجام دهید.
   • تعویض روغن به موقع باعث جلوگیری از تجمع ذرات آلودگی و کثیفی در روغن می‌شود.
3. استفاده از فیلتر روغن کیفیتی:
   • فیلتر روغن مرتب و به موقع تعویض شود. این فیلتر‌ها وظیفه تصفیه روغن از ذرات معلق و آلودگی‌ها را دارند.
4. عدم استفاده از روغن‌های اضافی:
   • هیچگونه افزودنی به روغن اضافه نکنید مگر اینکه تولیدکننده اجازه داده باشد. افزودنی‌های غیرمعتبر ممکن است به جای کمک کردن، مشکلات بیشتری ایجاد کنند.
5. استفاده از روغن‌های با ویژگی‌های خاص:
   • در صورت نیاز، از روغن‌های با ویژگی‌های خاص مانند روغن‌های مخصوص خودروهای با کیلومتراژ بالا استفاده کنید.
6. آموزش درستی برای تعویض روغن:
   • اگر تعویض روغن را خودتان انجام می‌دهید، از آموزش‌های درست و دقیق برای تعویض روغن استفاده کنید تا به جلوگیری از دست‌کاری‌های اشتباه کمک کند.
7. جلوگیری از ریزذرات و ذرات آلوده‌کننده:
   • با مراقبت از تمیزی محیط کار، از ورود ریزذرات و ذرات آلوده‌کننده به محیط کار و روغن جلوگیری کنید.
8. کنترل و تعمیرات منظم:
   • تعمیرات منظم خودرو و تعویض قطعات آلوده یا فرسوده نیز به جلوگیری از کثیفی‌های ناشی از روغن کمک می‌کند.
9. استفاده مناسب از خودرو:
   • به راهنمایی‌ها و توصیه‌های تولیدکننده خودرو در مورد نحوه استفاده و نگهداری از آن توجه کنید.
10. بهداشت شخصی:
    • هنگام تعویض روغن، دستان خود را قبل و بعد از کار دقیقاً شستشو دهید تا از ورود کثیفی به دستگاه و در نهایت به روغن جلوگیری کنید.

با رعایت این تدابیر، می‌توانید کثیفی‌های ناشی از روغن را کاهش داده و عملکرد بهینه خودروتان را حفظ کنید.

روغن ریزی ماشین

در صورتی که با ریزش روغن از زیر خودرو مواجه هستید، اقدامات زیر می‌توانند به حل این مشکل کمک کنند:

1. بررسی منبع ریزش:
   • محل ریزش روغن را دقیقاً تشخیص دهید. این می‌تواند از موتور، فیلتر روغن، پیچ‌های تخلیه یا دیگر قسمت‌های مرتبط با روغن باشد.
2. بازرسی روغن‌ها و قطعات مرتبط:
   • مشاهده و بررسی دقیق فیلتر روغن، پیچ‌های تخلیه و سایر قطعات مشخص کننده این است که آیا یکی از این قطعات ممکن است دچار خرابی یا نقص در نصب شده باشد.
3. بستن پیچ‌ها و درپوش‌ها:
   • اگر پیچ‌های تخلیه روغن یا درپوش‌های مخزن روغن کمی یا کاملاً بسته نباشند، ریزش روغن از زیر خودرو ممکن است رخ دهد. اطمینان حاصل کنید که تمام پیچ‌ها و درپوش‌ها به درستی و محکم بسته شده‌اند.
4. تعویض فیلتر روغن:
   • اگر فیلتر روغن نیاز به تعویض دارد یا به طور نادرست نصب شده است، ممکن است ریزش روغن رخ دهد. فیلتر روغن را با یکی جدید و معتبر جایگزین کنید.
5. بررسی مهره‌ها و درزها:
   • مهره‌ها و درزها در محل‌های مختلف می‌توانند منبع ریزش روغن باشند. اگر مهره‌ها یا درزها در محل‌های مختلف باز باشند یا فرسوده شده‌اند، اطمینان حاصل کنید که آنها را تعویض یا تنظیم کنید.
6. کنترل روغن‌های ضایعاتی:
   • روغن‌های ضایعاتی می‌توانند به عنوان نتیجه‌ای از مشکلات در موتور یا سیستم‌های دیگر باشند. اگر روغن‌های ضایعاتی به طور مشخص از یک محل خاص ریزش دارند، مشکلی ممکن است در آن محل وجود داشته باشد که باید تعمیر شود.
7. مراجعه به تکنسین ماهر:
   • اگر به هر دلیلی نمی‌توانید منبع ریزش را شناسایی و حل کنید، بهتر است به یک تکنسین متخصص مراجعه کنید تا با تجربه و تخصص خود مشکل را تشخیص داده و رفع کند.

حفظ تمیزی و عملکرد بهینه خودرو مستلزم توجه به نکات فنی و نگهداری منظم است. در صورت مشکلات جدی در مورد ریزش روغن، بهتر است به تکنسین خودرو معتبر و تخصصی مراجعه کنید تا مشکلات به درستی تشخیص داده و حل شوند.

شاخص API روغن خودرو

شاخص API (American Petroleum Institute) یک سیستم دسته‌بندی استانداردهای کیفیت روغن‌های موتور است که توسط انجمن نفت آمریکا (API) تعیین و ارائه می‌شود. این شاخص‌ها به صورت الفبایی (S، C، P) هستند و ویژگی‌های مختلف روغن‌های موتور را مشخص می‌کنند. دو دسته‌بندی رایج API عبارتند از:

1. شاخص کیفیت سرویس (S Series):
   • این دسته‌بندی به روغن‌های موتور برای خودروهای سواری اختصاص دارد.
   • شاخص‌های این دسته با حروف “S” و یک عدد طبقه‌بندی می‌شوند (برای مثال: SAE 5W-30).
   • این شاخص‌ها ویژگی‌های مرتبط با ویسکوزیته و عملکرد در دماهای مختلف را مشخص می‌کنند.
2. شاخص کیفیت کارخانه (C Series):
   • این دسته‌بندی به روغن‌های موتور برای موتورهای دیزلی اختصاص دارد.
   • شاخص‌های این دسته با حروف “C” و یک عدد طبقه‌بندی می‌شوند (برای مثال: API CJ-4).
   • این شاخص‌ها ویژگی‌های مرتبط با کارایی موتور دیزلی و کاهش آلودگی را مشخص می‌کنند.

در هر دسته‌بندی S و C، شاخص‌های با عدد بزرگتر به معنای استفاده‌های جدیدتر و بهبود‌یافته از روغن‌ها هستند. به عنوان مثال، در دسته‌بندی S، SAE 5W-40 بهتر از SAE 5W-30 به عنوان یک روغن با کیفیت تر تلقی می‌شود.

همچنین، برای روغن‌های موتور که مخصوص تجهیزات و خودروهای خاصی می‌باشند، شاخص‌های کیفیت و ویژگی‌های خاصی نیز تعریف شده است.

هنگام انتخاب روغن موتور، بهتر است به دستورالعمل‌ها و توصیه‌های تولیدکننده خودرو و موتور توجه کرده و مناسب‌ترین شاخص کیفیت روغن را بر اساس نیازهای خودرو و شرایط کاربری انتخاب کنید.